Γράφει ο Κώστας Μαζιώτης
Το 2018 έληξε με το βιασμό και τη δολοφονία της νεαρής φοιτήτριας στη Ρόδο και το 2019 έκανε την είσοδό του με τη δολοφονία της νεαρής από τον πατέρα της στην Κέρκυρα. Αυτό που συνδέει τις δύο περιπτώσεις, πέρα, φυσικά από το ότι πρόκειται για τραγικά αποτελέσματα έμφυλης βίας και γυναικοκτονίες, είναι το γεγονός ότι και τα δύο θύματα, προηγουμένως, είχαν καταφύγει στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές. Κατέφυγαν για να ζητήσουν το αυτονόητο: την προστασία της Πολιτείας. Αντί γι’ αυτό οι Αρχές αποθάρρυναν και τις δύο γυναίκες από το να κάνουν καταγγελία, με την πρόφαση ότι, τάχα, δε θα πετύχαιναν τίποτα!
Να γίνει ξεκάθαρο πως κάτι τέτοιο είναι ανυπόστατο. Δεν ισχύει. Στο νόμο 3500/2006 ορίζονται τα εξής:
«ενδοοικογενειακή βία, η τέλεση αξιόποινης πράξης, σε βάρος μέλους της οικογένειας…στην οικογένεια περιλαμβάνονται, εφόσον συνοικούν, συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός παραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια. οι διατάξεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στους μόνιμους συντρόφους και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, στους τέως συζύγους, στα μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, καθώς και στους τέως μόνιμους συντρόφους…» (Κεφάλαιο Α΄, Άρθρο 1ο)
Στο δεύτερο άρθρο του ιδίου κεφαλαίου, ορίζεται ρητά πως απαγορεύεται η άσκηση βίας εις βάρος κάθε μέλους της οικογένειας.
Ως βία νοείται, τόσο η σωματική, όσο και η ψυχολογική. Η άσκηση βίας τιμωρείται με την επιβολή χρηματικού προστίμου και φυλάκιση, ενώ την ίδια στιγμή αποτελεί τεκμήριο, ικανό για το νόμο, διαζυγίου. Ορίζεται, μάλιστα πως σε περίπτωση που ένα μέλος της οικογένειας υποστεί, έντονο σωματικό πόνο ή εξάντληση, επικίνδυνη για την υγεία του ή ψυχικό πόνο βλαβερό για την ψυχική του υγεία, σε τέτοια περίπτωση επιβάλλεται κάθειρξη και σε περίπτωση που υποστεί κάτι από τα παραπάνω ανήλικο άτομο, κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών (Κεφάλαιο Β΄, Άρθρο 5 και Κεφάλαιο Γ΄ Άρθρο 6)
Επίσης ποινικά κολάσιμη θεωρείται από το συγκεκριμένο νόμο η άσκηση βίας εις βάρος κάποιου άλλου μέλους με σκοπό τον εξαναγκασμό. Το ίδιο ισχύει για την άσκηση βίας με σκοπό την εξαναγκαστική συνουσία, δηλαδή βιασμό, και την εκμετάλλευση της παραφροσύνης ή της αδυναμίας κάποιου ατόμου να αντισταθεί, με στόχο τη συνουσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι με φυλάκιση τιμωρείται και η απλή απειλή χρήσης βίας. Εξάλλου, τιμωρείται και η ενδοοικογενειακή προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας και η με οποιοδήποτε τρόπο προσπάθεια παρακώλυσης της δικαιοσύνης. (Κεφάλαιο Γ΄, Άρθρο 7 και 8).
Σε μια μικρή έρευνα που πραγματοποίησα στο διαδίκτυο, συνάντησα τη σελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας όπου, μεταξύ άλλων, διαβεβαιώνεται ότι τα στελέχη της που βρίσκονται, κάθε φορά, σε υπηρεσία θα βοηθήσουν ευσυνείδητα κάθε θύμα που θα προστρέξει σε αυτά. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο δε συνέβη στις δύο περιπτώσεις που ανέφερα στην αρχή του άρθρου, δηλαδή στη Ρόδο και την Κέρκυρα. Όπως προέκυψε από έρευνα και, προσωπικά, πληροφορήθηκα από έγκυρα δημοσιογραφικά site και σε ενημερωτική εκπομπή της ΕΡΤ, από θέμα που παρουσίασε η Φωτεινή Λαμπρίδη, οι δύο νέες γυναίκες είχαν αποταθεί στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, χωρίς στην πράξη να βοηθηθούν από τις τελευταίες.
Είναι γεγονός πως η ελληνική κοινωνία, παρότι φαίνεται να έχει κάνει δειλά, έστω, βήματα εμπρός, στα περισσότερα ζητήματα είναι στάσιμη, μένοντας βαλτωμένη σε νοοτροπίες άλλων δεκαετιών, χρονικά μακρινών. Είναι τραγικό να ασκείται βία, έτσι κι αλλιώς. Το να υφίσταται όμως οποιοδήποτε μέλος, άρρεν ή θήλυ, μιας οικογένειας κάποια μορφή βίας, σωματικής ή ψυχικής, είναι απαράδεκτο, βάρβαρο και ντροπιαστικό για κάθε κοινωνικό σύνολο. Αυτό που κάνει τα πράγματα να φαίνονται αδιέξοδα, είναι η σιωπή των υπολοίπων. Το «δε μας/σου πέφτει λόγος» δεν υφίσταται. Οποιοσδήποτε γνωρίζει και δεν καταγγέλλει, αποτελεί συνυπεύθυνο της βίαιης πράξης και της ζημιάς που αυτή θα προκαλέσει.
Στον τίτλο του παρόντος άρθρου κάνω λόγο για πατριαρχία. Κατά τη γνώμη μου εκεί οφείλεται η αντίληψη πολλών, δυστυχώς, πως ο άνδρας ή ο πατέρας με τα υπόλοιπα μέλη μιας οικογένειας ή με τη σύντροφό του έχει σχέση εξουσιαστή με εξουσιαζόμενους. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ή έχουμε πει φράσεις του τύπου «θα κάνεις αυτό που λέω, αλλιώς…» ή «κόρη μου είναι, την κάνω ο,τι θέλω».
Τα πράγματα δεν πρόκειται να καλυτερέψουν στο ελάχιστο αν δεν αποβάλουμε τέτοιες οπισθοδρομικές και βάρβαρες νοοτροπίες. Δεν έχουν να κάνουν σε τίποτα με τη λογική και τη δικαιοσύνη, παρά μόνο στηρίζονται στο δίκαιο της πυγμής και της βίας.
Πως θα αλλάξουν τα πράγματα; Σε αυτό εμπλέκεται πρωτίστως η Πολιτεία μέσω της Δημόσιας Εκπαίδευσης διαμορφώνοντας άτομα με Αγωγή και σεβασμό προς τον καθένα και την καθεμιά. Ακόμα και προς το διαφορετικό. Μην ξεχνάμε την περίπτωση του Ζακ Κωστόπουλου όπου πέρα από το γεγονός ότι ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου, αφού ξεψύχησε η μνήμη του κηλιδώθηκε ασύστολα, φανερώνοντας πόσο τυφλά και άδικα εκδηλώνονται οι κοινωνικοί αυτοματισμοί. Και, φυσικά, μένει να δούμε την κρίση της Δικαιοσύνης.
Όμως, εκτιμώ, πως η Πολιτεία από μόνη της δεν διαμορφώνει συνειδήσεις. Πρέπει ο καθένας και η καθεμιά να συμβάλει με τα λόγια και κυρίως με το παράδειγμα. Και για το κάθε θύμα, παρότι ο φόβος είναι ισχυρό συναίσθημα, πρέπει να γίνεται αντιληπτό ότι αν δεν μιλήσει, δεν πρόκειται να βρει βοήθεια. Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων λειτουργεί το Συμβουλευτικό Κέντρο της Αθήνας από το 1988. Το κέντρο παρέχει ΔΩΡΕΑΝ ψυχοκοινωνική στήριξη και νομική συμβουλευτική σε γυναίκες θύματα βίας. Υπάρχει ακόμη η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 η οποία είναι πανελλαδικής εμβέλειας, 24ωρης λειτουργίας, 365 μέρες το χρόνο.
* Τίτλος του άρθρου πρωτοχρησιμοποιήθηκε στο άρθρο της Φωτεινής Λαμπρίδη στο tvxs.gr