Γράφει η ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΡΟΔΑΝΘΗ
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ MSc ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Με το τέλος του νηπιαγωγείου, κλείνει και ένα κεφάλαιο στη ζωή των παιδιών. Αποχαιρετούν την νηπιακή τους ηλικία και ταυτόχρονα αποχαιρετούν το ξένοιαστο παιχνίδι, την ανεμελιά της κάθε ημέρας και γίνονται οι μικροί μαθητές της Α΄ Δημοτικού. Όμως, η ομαλή μετάβαση στην Πρώτη Δημοτικού δεν είναι εγγυημένη για όλα τα παιδιά. Κάποιοι μαθητές μπορεί να μην είναι ακόμη ώριμοι ώστε να αντεπεξέλθουν με επάρκεια στο νέο απαιτητικό τους ρόλο. Γι αυτό το λόγο υπάρχουν κάποια βασικά κριτήρια σχολικής ετοιμότητας που συνδέονται άμεσα με την ομαλή προσαρμογή του παιδιού στην Α δημοτικού.
Με τον όρο σχολική ετοιμότητα εννοούμε την ωρίμανση του παιδιού, δηλαδή την κατάσταση στην οποία το παιδί έχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να μπορέσει να αποκτήσει μια νέα γνώση ή δεξιότητα
Με πιο απλά λόγια, ένα παιδί που είναι έτοιμο για το σχολείο (Α Δημοτικού), σημαίνει ότι έχει κατακτήσει βασικές δεξιότητες και γνώσεις από μια ποικιλία τομέων που θα μπορέσουν να του διασφαλίσουν μια επιτυχημένη πορεία.
Τα βασικά μέρη δεξιοτήτων που θα πρέπει να έχει το παιδί κατά την είσοδο του στην πρώτη δημοτικού είναι τα εξής:
-ικανότητα να λειτουργήσει κοινωνικά στο σχολείο και να συμμετάσχει σε κοινές δραστηριότητες.
-έντονο ενδιαφέρον για μάθηση.
-καλή ικανότητα επαφής και προσαρμογής.
-όρια και κανόνες.
-ικανότητα να σκέφτεται πάνω σε προβλήματα που προκύπτουν και να βρίσκει μόνο του λύσεις γι αυτά.
-συνεργασία με άλλα παιδιά σε ομαδικές εργασίες και παιχνίδια.
– σωστή άρθρωση.
-άρτια φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία και πραγματολογία.
-πλούσιο λεξιλόγιο, σωστή χρήση συντακτικού και γραμματικής
-σωστή φωνολογική ενημερότητα.
-καλό επίπεδο περιγραφικής και αφηγηματικής ικανότητας.
-γνώση σχημάτων χρωμάτων βασικών αντίθετών εννοιών
και διάκριση δεξί με αριστερό.
-καλή αντίληψη περιεχομένου, μεγεθών, μορφών και ποσοτήτων.
-καλή ακουστική και οπτική μνήμη.
-σωστή χρήση ψαλιδιού
-κίνηση με αυξανόμενο έλεγχο και συντονισμό.
-καλή οπτική αντίληψη.
Επίσης, θα πρέπει:
-Να μπορεί να εκφράζεται κατανοητά, να μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες που είδε άκουσε και έζησε, με σωστά δομημένο λόγο έχοντας αρχή μέση και τέλος σε αυτό που λέει.
-Να έχει επαρκώς αναπτυγμένη την κριτική του ικανότητα.
-Να αναγνωρίζει τα γράμματα, και να αντιστοιχεί σωστά φώνημα με γράφημα.
-Να μπορεί να συντονίζει το μάτι με το χέρι του, γράφοντας με σωστή φορά τα γράμματα.
-Να έχει σωστή λαβή και να χειρίζεται με επιδεξιότητα εργαλεία
-Να αυτοεξυπηρετείται, να τρώει, να ντύνεται, να πλένεται και να χρησιμοποιεί την τουαλέτα μόνο του.
-Να ακολουθεί σύνθετες οδηγίες.
-Να έχει καλή μνήμη και ικανότητα συγκέντρωσης.
-Να παρακολουθεί δραστηριότητες που κάνουν οι άλλοι.
-Να ακούει προσεκτικά μια δραστηριότητα με διάρκεια.
-Να αντιγράφει και να να σχεδιάζει.
-Να χρωματίζει σε πλαίσιο.
-Να εκτελεί έργα που να προϋποθέτουν προσανατολισμό στο χώρο και στον χρόνο. -Nα γνωρίζει εποχές, ημέρες, μήνες, χρονική διάρκεια (πρωί, μεσημέρι, απόγευμα, βράδυ.
Αν κάποιο παιδί δεν έχει κατακτήσει πολύ μικρό μέρος των παραπάνω δεξιοτήτων δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει στην πρώτη δημοτικού, αλλά καλό θα ήταν να αξιολογηθεί πρώτα από έναν ειδικό.
Αν στερείται των περισσοτέρων απ’ αυτά τότε πιθανότατα δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις σχολικές του υποχρεώσεις και η σχολική του επίδοση πιθανών να είναι χαμηλή. Έτσι, μπορεί να εμφανιστούν δυσκολίες μάθησης, χαμηλή αυτοεκτίμηση ακόμα και συμπεριφορικές δυσκολίες.
Σε περίπτωση που εντοπίσουμε έγκαιρα τις αδυναμίες ενός παιδιού, ότι δηλαδή δεν έχει σχολική ετοιμότητα, τότε ξεκινά θεραπευτικό πρόγραμμα για να καλύψει τις δυσκολίες του και να ενταχθεί ομαλά στην πρώτη δημοτικού.
Δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε και να καταλάβουμε ότι οι δεξιότητες που απαιτούνται για μια επιτυχημένη πορεία στην Α’ Δημοτικού, δεν αναπτύσσονται με τον ίδιο ρυθμό σε όλα τα παιδιά. Δεν είμαστε όλοι το ίδιο “γρήγοροι” στην ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία όπως δεν είμαστε όλοι το ίδιο «ψηλοί ή αδύνατοι». Κάθε παιδί έχει διαφορετικό τρόπο και ρυθμό μάθησης. Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, ικανό όχι μόνο να μάθει, αλλά και να πετύχει.